Тақырыбы: Бұл қай көше, бұл қай үй?
Мақсаты: Туған қала көшелерінің атауларының ерекшеліктері туралы білім беру. Қала көшелерінде өзін дұрыс ұстау ережелері туралы түсініктерін кеңейту.
Не істеу керек: Балаға келесі жұмбақты жасырыңыз:
Қатар-қатар үйлер тізілген,
Он, қырық, жүз тізілген.
Шаршы көзбен қарайды,
Бір-біріне қадалып.
(Көше.)
Балаға қойылатын сұрақ: Көше дегеніміз не?
Сөйлесу:
Егер «көше» деген сөзді бірнеше рет қайталап айтсақ... көше, көше... кейін оны буынға бөліп, баяу айтсақ: кө-ше, кө-ше. Сонда «ше» деген дыбыстан «ше» немесе «бет» деген мағына шығатындай болады. Яғни, ойланып қарасақ, дұрыс: көше — бұл ғимараттар мен үйлердің «беті», яғни алдыңғы жағындағы аумақ..
– Егер көше бойындағы үйлерге қарасақ, олардың бәрі әртүрлі: биік те бар, аласа да бар. Кей үйлерде адамдар тұрады (тұрғын үйді көрсетеді), ал кейбір үйлерде адамдар жұмыс істейді.
Көшеде әртүрлі тауарлар сататын дүкендер бар. Ал қаланың басқа жерлеріндегі үйлерде, мысалы, хаттар мен сәлемдемелер жіберілетін пошта, демалып, тамақ ішетін кафе сияқты орындар орналасқан. Тағы да басқа мекемелер көп.
Балаға суреттерді қарауды ұсыныңыз және: "Үйдің ішінде не орналасқан?" – деп сұраңыз
– Бұл әдемі ғимараттардың барлығы біздің үлкен қаламыздың әртүрлі бұрыштарында, әртүрлі көшелерде орналасқан.
– Адамдар шатаспас үшін, адаспас үшін көшелерге атау, ал үйлерге нөмір беріледі.
– Көше дегеніміз – елді мекендерде жүріп-тұруға, көлікпен жүруге арналған екі қатарлы үйлер орналасқан орын. Әрбір үй белгілі бір көшеде орналасады және әр көшенің өз атауы болады.
Балаға сұрақ қойыңыз: – Қалай ойлайсың, мекенжай адамдарға не үшін керек?
– Ал сен өз үйіңнің мекенжайын білесің бе?
(Егер бала білмесе, оған өз үйінің мекенжайын жаттап, жақсы есте сақтауды ұсыныңыз.)
– Мекенжайды білу не үшін маңызды?
– Қаламыздағы қандай көшелерді білесің?
Біздің қаламызда төрт негізгі көше бар.
Бірінші көше – бұл Республика даңғылы, ол зауыттан басталып, оң жақ жағалауда аяқталады.
Оның бойында мынадай нысандар орналасқан: Шығыс саябағы, Спорт кешені, ҚазакТелеком, Мұз сарайы, Автобекет.
Екінші басты көшесі – Металлургтер даңғылы. Даңғыл қалаға кіретін жолдан басталып, Бірінші Президент мұражайымен және Металлургтер стеласымен аяқталады.
Оның бойында үлкен нысандар орналасқан, олар: «Корзина» супермаркеті, «Әлем» супермаркеті, «ЦУМ», «Ес даулет», «Гастроном 55».
Өзінің бойымен әдемі орындықтар, жаяу жүргіншілерге арналған жолдар мен мүсіндермен әшекейленген.
Үшінші басты көше – бұл Абая көшесі. Ол қазақтың ақыны, ойшылы, қазақ әдебиетінің негізін қалаушы, халық ағартушысы Абай Құнанбаевтың құрметіне аталған.
Бұл көшенің бойында мынадай нысандар орналасқан: Гагарин алаңы, Теміртау қаласының әкімдігі, «Играика» дүкені, интернационалист жауынгерлерге арналған ескерткіш.
Ч Төртінші басты көше – Бейбітшілік даңғылы (Мира даңғылы).
Бұл көше бойында мынадай нысандар орналасқан: Орталық базар, «Центр Сити» супермаркеттері, «Аян Пассаж» дүкені, «Одежда» дүкені және 8-ші шағын ауданның әдемі аялдамасы.
Баладан сұраңыз: Сенің ойыңша, көшеде жүріп-тұру ережелері бар ма? Оларды міндетті түрде сақтау қажет пе? Бұл ережелерді не үшін сақтау керек?
Көшеде жүру ережелерін еске түсірейік:
Көшеде жай жүру керек;
Тек тротуармен, оның оң жақ жағымен жүру керек;
Көшені тек жасыл жарық жанғанда, жаяу жүргіншілер жолағымен ғана кесіп өту керек;
Жолда ойнауға болмайды, сондай-ақ жолда коньки, шаңғы, велосипед тебуге болмайды;
Басқаларға, әсіресе қарттар мен мүгедектерге көмек көрсету керек, сезімтал, мұқият, қамқор болу керек.
Бекіту:
Баладан бүгін айтқан барлық нәрселерді еске түсіруді сұраңыз, қаладағы төрт негізгі көшені және көшеде жүріп-тұру ережелерін атаңыз.
Үйдің мекенжайын тағы қайталап, өз көшесін суретке түсіруді ұсыныңыз, онда бала еске түскен барлық нәрсені көрсетуі тиіс. (Егер бала қиындыққа тап болса, оған көмектесіңіз).
